Jedyną mniejszością zamieszkującą obecnie Żywiec jest hermetyczna społeczność Romów, to obecnie ponad 100 osób. W 2007 doszło do eskalacji niechęci wobec Romów. Na napisy „Polska dla Polaków – Cyganom śmierć”, swastyki i inne nazistowskie emblematy można się było natknąć w różnych miejscach Żywca.
Dzięki wielkiemu zaangażowaniu różnych środowisk, w tym Stowarzyszenia Nigdy Więcej udało się uspokoić nastroje. Policja ujęła autorów swastyk i innych malowideł. Jeden z nich wprost przyznał w czasie przesłuchania przez policję, że nie żałuje tego, co zrobił. Od 2010 roku przy wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego Fundacja Klamra realizuje program „Wspólny Żywiec”.
Nasze cele
* Bardzo ważne dla nas jest budowanie akceptacji dla żywieckich Romów. To tym ważniejsze, że homogeniczność społeczna nie ułatwia wypracowywania postaw otwartości, tolerancji czy też zainteresowania odmiennością kulturową
* Zaplanowaliśmy i wdrożyliśmy działania i projekty wspierające integrację społeczną, budowanie postaw otwartości, tolerancji i przeciwdziałania dyskryminacji. Propozycja działań została opracowana na podstawie szczegółowej diagnozy społeczności lokalnej i konsultacji przeprowadzonych w I fazie projektu (w 2011 roku ) przez zespół ekspertów pod kierownictwem prof. dr hab. Barbary Weigl, była skonsultowana z ekspertami organizacji pozarządowych, działaczami na rzecz społeczności romskiej.
Co zrobiliśmy – przegląd działań
* Zorganizowaliśmy Dni Romskie w Żywcu, mające charakter naukowy, ale formułę otwartą, przystępną dla odbiorców nie zajmujących się zawodowo tematyką. Dno Romskie miały formę m.in. paneli dyskusyjnych z udziałem ekspertów i praktyków w zakresie tematyki romskiej, pokazów filmowych, wystaw dokumentów poświęconych historii żywieckich Romów oraz warsztatów plastycznych dla dzieci.
* Zaprosiliśmy dzieci i młodzież z Żywca i okolic do udziału w warsztatach graffiti o tematyce wielokulturowej. W ramach trzydniowych warsztatów młodzież poznawała elementy związane z obecnością innych kultur obecnych w regionie, postawy antydyskryminacyjne, tworzyła wspólny mural w przestrzeni publicznej.
* Odbyły się warsztaty dziennikarskie i fotograficzne dla młodzieży. Ich efektem były „Barwy Żywca”, gazeta w której część informacji poświęcona jest właśnie żywieckim Romom.
* W ramach projektu wsparte zostały lokalne działania uczestników projektu Aktywnie na rzecz tolerancji. W ramach tego działania zaplanowaliśmy cykl dziesięciodniowych warsztatów łączących tematykę przeciwdziałania dyskryminacji z wykorzystaniem różnych technik animacji społecznej. Zorganizowano cztery grupy robocze: drama, streetart, fotografia i wideo.
* Prowadziliśmy działania wspierające system instytucjonalny: asystent międzykulturowy, warsztaty dla nauczycieli, warsztaty dla urzędników, działania interwencyjne.
* Udało się zrealizować wiele działań niezaplanowanych w projekcie „Wspólny Żywiec”, a jednak w jakiś sposób z nim związanych. To np. budowa placu zabaw na osiedlu socjalnym Kabaty, na którym mieszka większość żywieckich Romów.
Projekt w liczbach
* Dotarliśmy z naszym przekazem do kilku tysięcy uczestników i uczestników.
* Zaangażowaliśmy w działania kilkanaście organizacji i instytucji
* Wydaliśmy trzy numery „Barw Żywca”
Działania projektu realizowane są dzięki dotacjom Fundacji im. Stefana Batorego » w ramach programu „Tolerancja”. Działania w projekcie uzyskały dofinansowanie ze środków programu „Działaj lokalnie VII” Polsko – Amerykańskiej Fundacji Wolności realizowanego przez Akademię Filantropii w Polsce.